Orrustuhóll.
Talið er að álfar búi í Orrustuhólnum og segir þetta þjóðkvæði það sem segja þarf um það:
Við Orrustuhól
Eitt sinn kom ég að Orustuhól,
ei var liðið degi,
lagði‘ eg undir lítið ból,
langt mér þótti eigi
Sá eg, hvar í gljúfrum grá
gluggur stóð á móti;
maður kom út í möttli blá
með miklu skúfaspjóti
Að mér kastar orðum hraðr,
þá aðrir voru að snæða:
„Sofðu ei lengur, sæmdarmaðr;
um svik er verið að ræða.
Munnmælasögur segja að það sé megi alls ekki sofna á Orrustuhólnum því þá sé hætta á að maður hverfi í hólinn.
Fagrar heyrði eg raddirnar. Þjóðkvæði og stef. 1942. Einar Ólafur Sveinsson, gaf út. Mál og menning, Rv. s. 124.
Hóllinn í Hörgslandstúni
Þegar Jón sonur Jóns Ísleifssonar fálkafangara var ókvæntur, var hann eitt sumar kaupamaður á Hörgslandi á Síðu hjá Jóni hopítalshaldara Jónssyni, Vigfússonar frá Varmahlíð. Í túninu á Hörgslandi er hóll einn, sem kallaður er Álfhóll, og var það forn trú, að ekki mætti slá hólinn, því ef það væri gert, þá kæmi veður svo mikið, að skaði yrði að, og hafði þvi hóllinn ekki verið sleginn í manna minnum.
Jón kaupamaður hafði litla trú á slíku. Og einn morgun, þegar sláttumennirnir voru út komnir og voru að slá í kringum hólinn, var verður heiðríkt og stillilogn. Þá talar Jón kaupamaður um, að það mundi lítið gera til, þó hann slægi nokkuð lítið upp í hólinn, því honum þætti hann grasmikill. Vinnumennirnir vildu það ekki, en húsbóndinn var ekki út kominn. En svo fór, að Jón réði og sló nokkuð upp í hólinn. Síðan settust þeir niður hjá hólnum og fóru að brýna, og var blálogn enn. Á meðan þeir eru að brýna fer að hvessa í einu kasti. Hey var mikið úti, bæði flatt og í sæti. Hvessir hann nú svo snögglega, að hey fer óðum að fjúka. Í þessu bili kemur húsbóndinn til þeirra og fer að tala um við þá, að heyið muni ætla að fara allt út í veðrið. En vinnumenn segja, að það sé von til, því Jón kaupamaður hafi slegið upp í hólinn, þó þeir hafi varað hann við að gera það.
Jón kaupamaður situr agndofa og fer að hugsa með sér, að þetta sé þó eitthvað óskiljanlegt og víst muni heyskaðinn allur sér verða kenndur. Og eftir litla þögn stendur hann upp, tekur orf sitt og segir hátt, svo allir heyra, að ef nokkur vera sé í hólnum eða hér nærri, sem orsakað hefði þennan mikla storm, þá sé hún eins máttug til að (láta) lygna aftur, og ef hún ekki geri það, þá skuli hann nú þegar slá allan hólinn og berja hann utan eins og hann geti, hvað sem á eftir komi og er illur í skapi og býr sig þegar til að fara að slá hólinn. En að þessum orðum töluðum fer heldur að draga úr veðrinu og bráðlygnir svo á skammri stundu og varð enginn heyskaði. Var logn og heiðríkja eftir um daginn.
Þessi Jón er nú bóndi á Hamragörðum undir Eyjafjöllum hálfníræðaur og sagði sjálfur sögu þessa eins og hún er hér rituð.
Jón Þorkelsson. 1956. Þjóðsögur og munnmæli. Bókfellsútgáfan hf., Rv. s. 180